تشخیص بیماری سلیاک : اکثر افرادی که دچار بیماری سلیاک می شوند خودشان نمی دانند و تشخیص داده نمی شود به طوری که محققان حدس می زنند فقط بیست درصد از افراد مبتلا به این بیماری تشخیص داده می شوند این بیماری یک بیماری جدی به حساب می آید که اثراتی طولانی مدت دارد و تشخیص ان بسیار سخت است به طوری که شخص اگر قبل از آزمایش رژیم غذایی بدون گلتون داشته باشد آزمایش ممکن است منفی باشد یک رژیم غذایی معمولی باید حداقل برای شش هفته قبل از آزمایش ادامه یابد. در واقع در این مدت باید مصرف حداقل هر چهار برش نان گندمی روزانه برای بزرگسالان و هر دو برش نان گندمی برای کودکان ادامه یابد.
تستهای تشخیصی بیماری سلیاک شامل موارد زیر است:
آزمایش خون :
آزمایش خون یکی راه های تشخی بیماری سلیاک است که در ان از فرد مورد نظر نمونه خون می گیرند و و آن را از نظر آنتیبادیهایی که معمولاً در جریان خون افراد مبتلا به بیماری سلیاک وجود دارد، بررسی میکنند. اکثرا پزشکان دو نوع آزمایش خون برای تشخیص بیماری سلیاک انجام می دهند اول آزمایش سرولوژی بررسی آنتیبادیهای خون که سطح بالایی از پروتئینهای آنتیبادی خاص نشاندهنده واکنش ایمنی به گلوتن و دوم آزمایش ژنتیکی برای آنتیژنهای لکوسیتی انسان (HLA-DQ2 و HLA-DQ8) است.
اما این راه نیز صددرصد مطمئن نیست زیرا ممکن است آنتیبادیها در خون موجود نباشند ولی فرد دچار بیماری سلیاک باشد به هر حال اگر پزشک ازمایش خون و بیوپسی رودهی کوچک را انجام دهد ولی به نتیجه ای نرسد آزمایش ژنی (HLA) انجام می دهد که تستی بسیار مفید است بیش از ۹۹ درصد افراد مبتلا به بیماری سلیاک دارای ژن HLA DQ2، HLA DQ8 یا بخشی از آنها هستند ولی لازم به ذکر است که آزمایش ژنی به تنهایی نمیتواند بیماری سلیاک را تشخیص دهد. هم زمان با انجام تستهای بیماری سلیاک لازم است تا غذاهای حاوی گلوتن مصرف شود تا از دقت بالای نتایج به دست آمده اطمینان حاصل شود. آزمایش خون برای تشخیص بیماری سلیاک کافی نیست نمی تواند مطمئن باشد.
بیوپسی و نمونهبرداری بافتی :
این آزمایش برای تایید انجام می شود به طوری که اگر در مرحله آزمایش خون تشخیص داده شد که فرد دچار بیماری سلیاک است پزشک بیوپسی و نمونهبرداری بافتی را انجام می دهد اگر علیرغم داشتن یک آزمایش خون منفی همچنان علایم بیماری سلیاک وجود داشته باشد، ممکن است متخصص گوارش هنوز توصیه به انجام بیوپسی داشته باشد این آزمایش توسط توسط یک متخصص گوارش در بیمارستان انجام می شود که برای تشخیص بیماری سلیاک کمک می کند نحوه انجام این آزمایش هم به این گونه است آندوسکوپ (یک لولهی نازک و انعطافپذیر مجهز به نور و یک دوربین در یک طرف) به داخل دهان وارد میشود و به آرامی به رودهی کوچک منتقل میگردد.
قبل از انجام این روش یک بیحسی ملایم برای خنثی کردن ریفلاکس گلو و یا آرام بخش برای حفظ همکاری بیمار داده میشود. متخصص گوارش به وسیله آندوسکوپ و ابزار بیوپسی عمل نمونهگیری از پوشش رودهی کوچک را انجام میدهد. سپس نمونه زیر میکروسکوپ از نظر بیماری سلیاک و تخریب ریز پرز روده مورد بررسی قرار میگیرد.
بیشتر بخوانید : بیماری های گوارشی
به منظور مراحل درمان و ارزیابی مقدار بیماری بعد از ازمایش خون و انجام بیوپسی آزمایش های دیگری نیسز انجام میدهند.
آزمایشهای خون بیشتری برای بررسی سطح آهن و سایر ویتامینها و مواد معدنی خون درخواست میشود. با کمک این تستهای اضافی فرد از نظر برخی عوارض بیماری مانند کمخونی بررسی میگردد.
در صورت شک به بیماری درماتیت هرپتیفرم (خارش ناشی از عدم تحمل گلوتن) ممکن است یک نمونه بیوپسی پوست لازم باشد. این نمونهبرداری تحت بیحسکننده موضعی انجام میشود و شامل تهیه یک نمونه کوچک پوست از منطقه آسیب دیده است تا بتوان آن را زیر میکروسکوپ بررسی کرد.
اسکن DEXA نیز ممکن است در برخی موارد مانند شک به کاهش تراکم استخوان توصیه شود. این اسکن یک نوع تصویربرداری اشعه ایکس است که تراکم استخوان را اندازهگیری میکند. در بیماری سلیاک ، کمبود مواد مغذی ناشی از هضم ناکافی میتواند استخوانها را ضعیف و شکننده و دچار پوکی استخوانکند. اسکن DEXA یک آزمایش برای بررسی افراد در معرض خطر شکستگیهای استخوانی است.
بعد از این که بیماری تشخیص داده شد بیمار باید رژیم غذایی خود را تغییر دهد که این موضوع کمی گیج کننده است به طوری که تا چند ماه افراد بیمار به طور اشتباه و تصادفی از مواد غذایی که دارای گلتون است استفاده می کنند که این امر باعث می شود علائم بیماری دوباره ظاهر شود.
یک رژیم غذایی بدون گلوتن با کاهش خطرات طولانیمدت همراه با بیماری سلیاک، پیامدهای مثبتی برای سلامتی دارد. افرادی که از نظر پزشکی به درستی تشخیص داده میشوند با احتمال بیشتری سلامتی خود را باز مییابند. پس از تشخیص ابتلای یکی از اعضای خانواده به بیماری سلیاک لازم است تا بستگان فوری از نظر این بیماری بررسی شوند.
باید بسیار هوشیار باشید زیرا برخی تست ها و آزمایش هایی وجود دارند که مطمئن نیستند و جامعه پزشکی ان ها را تایید نمی کند این تست ها و ازمایش ها براساس مطالعات و تحقیقات انجام شده غیرقابل اطمینان هستند زیرا باعث می شوند افرد بیمار دچار سردگمی شوند جامعه بین المللی ایمونولوژی و آلرژی بالینی استرالیا (ASCIA) ااین روش ها را غیرقابل اعتماد و استفاده از ان ها را توصیه نمی کند این بیماری باید به طور کامل تشخیص داده و بررسی شود و بعد از انجام مراحل پزشک می تواند سایر علل علایم را آزمایش کند.